Bienwald - neue Arten 2008


Frank Köhler

Auch 2008 führte die Hauptexkursion der Arbeitsgemeinschaft Rheinischer Koleopterologen  wieder in den Bienwald bei Kandel in der Südpfalz. Vom 21. - 25. Mai 2008 trafen sich 45 Teilnehmer/innen zur weiteren Erforschung von Wald-, Feucht- und Offenlandbiotopen in der Lauterniederung. Bis auf den feuchtkühlen Samstag Nachmittag und Abend waren wieder alle Exkursionstage regenfrei mit steigender Sonnenstundenzahl und Temperatur zum Sonntag hin, der bei schwülen 25°C abends noch ideale Autokescher-Bedingungen bot. Im Laufe des Jahres führten verschiedene Teilnehmer noch Einzelexkursionen durch - unter anderem sommerliche Lebendlichtfänge - so dass letztlich wiederum eine beachtliche Zunahme der Käferdaten zustandekam. Für die Übersendung neuer Artenlisten sei auch an dieser Stelle allen Exkursionsteilnehmern gedankt. Bislang sind aber bei weitem noch nicht alle Käferfunde der Jahre 2006 bis 2008 aufgearbeitet und gemeldet worden, so dass mit einem weiteren kontinuierlichen Anwachsen der Artenzahlen zu rechnen ist.

Im einzelnen kann Anfang Juni 2009 folgender Sachstand verzeichnet werden:
Auswertungsumfang Stand VI.2009 Stand V.2008 Stand V.2007
Anzahl untersuchter Biotope 78 69 58
Anzahl ausgewereter Proben 471 367 210
Anzahl gemeldeter Funde / Datensätze 12.341 8.886 4.382
Anzahl bestimmter Exemplare 95.275 58.206 17.794
von der AG dokumentierte Artenzahl 2.271 2.025 1.446

Die bekannte Gesamtartenzahl des Bienwaldes erhöht sich damit auf 2.637 Käferaten (Vorjahr: 2.496). An dieser Stelle sollen aber die Neu- und Wiederfunde für Rheinhessen-Pfalz und Rheinland-Pfalz sowie die 2008 von der AG erstmals nachgewiesenen Arten (Nomenklatur und Systematik folgen dem Verzeichnis der Käfer Deutschlands) vorgestellt werden:

01-.000-.000-.   Familie CARABIDAE - Laufkäfer
01-.013-.001-.   Loricera pilicornis (F., 1775)
01-.016-.007-.   Dyschirius agnatus Motsch., 1844
01-.016-.008-.   Dyschirius politus (Dej., 1825)
01-.016-.020-.   Dyschirius laeviusculus Putzeys, 1846
01-.0271.003-.   Paratachys fulvicollis (Dej., 1831)
01-.0272.005-.   Elaphropus sexstriatus (Duft., 1812)
01-.029-.001-.   Bembidion striatum (F., 1792)
01-.029-.008-.   Bembidion pygmaeum (F., 1792)
01-.029-.046-.   Bembidion milleri Duval, 1851
01-.029-.064-.   Bembidion decorum (Zenk., 1801)
01-.029-.065-.   Bembidion modestum (F., 1801)
01-.046-.009-.   Acupalpus luteatus (Duft., 1812)
01-.046-.010-.   Acupalpus exiguus (Dej., 1829)
01-.049-.001-.   Stomis pumicatus (Panz., 1796)
01-.051-.021-.   Pterostichus gracilis (Dej., 1828)
01-.063-.009-.   Platynus livens (Gyll., 1810)
01-.065-.018-.   Amara lunicollis Schdte., 1837
01-.070-.002-.   Badister bullatus (Schrk., 1798)
01-.070-.007-.   Badister dilatatus Chaud., 1837
01-.083-.001-.   Polistichus connexus (Geoffr., 1785)
04-.000-.000-.   Familie DYTISCIDAE - Schwimmkäfer
04-.008-.026-.   Hydroporus nigrita (F., 1792)
04-.0081.001-.   Suphrodytes dorsalis (F., 1787)
04-.023-.001-.   Agabus subtilis Er., 1837
04-.024-.006-.   Ilybius quadriguttatus (Lacord., 1835)
07-.000-.000-.   Familie HYDRAENIDAE - Langtasterwasserkäfer
07-.001-.0031.   Hydraena assimilis Rey, 1885
07-.001-.007-.   Hydraena nigrita Germ., 1824
071.000-.000-.   Familie HYDROCHIDAE - Rippenwasserkäfer
071.001-.004-.   Hydrochus nitidicollis Muls., 1844
09-.000-.000-.   Familie HYDROPHILIDAE - Wasserfreunde
09-.003-.019-.   Cercyon tristis (Ill., 1801)
09-.015-.001-.   Chaetarthria seminulum (Hbst., 1797)
10-.000-.000-.   Familie HISTERIDAE - Stutzkäfer
10-.010-.006-.   Saprinus subnitescens Bickh., 1909
10-.029-.004-.   Margarinotus neglectus (Germ., 1813)
10-.029-.0061.   Margarinotus punctiventer (Mars., 1854)
10-.033-.001-.   Atholus bimaculatus (L., 1758)
12-.000-.000-.   Familie SILPHIDAE - Aaskäfer
12-.002-.001-.   Necrodes littoralis (L., 1758)
12-.007-.005-.   Silpha tristis Ill., 1798
14-.000-.000-.   Familie CHOLEVIDAE - Nestkäfer
14-.011-.003-.   Catops coracinus Kelln., 1846
14-.0111.001-.   Apocatops nigritus (Er., 1837)
15-.000-.000-.   Familie COLONIDAE - Kolonistenkäfer
15-.001-.002-.   Colon rufescens Kr., 1850
15-.001-.015-.   Colon brunneum (Latr., 1807)
15-.001-.018-.   Colon serripes (Sahlb., 1822)
16-.000-.000-.   Familie LEIODIDAE - Schwammkugelkäfer
16-.003-.036-.   Leiodes badia (Sturm, 1807)

18-.000-.000-.   Familie SCYDMAENIDAE - Ameisenkäfer
18-.002-.004-.   Euthia linearis Muls., 1861
18-.005-.009-.   Neuraphes ruthenus Mach., 1925
18-.006-.004-.   Scydmoraphes minutus (Chaud., 1845)
18-.007-.004-.   Stenichnus pusillus (Müll.Kunze, 1822)
18-.009-.014-.   Euconnus claviger (Müll.Kunze, 1822)

21-.000-.000-.   Familie PTILIIDAE - Federflügler
21-.005-.003-.   Micridium halidaii (Matth., 1868)
21-.006-.015-.   Ptilium modestum Wank., 1869
21-.007-.002-.   Euryptilium saxonicum (Gillm., 1845)
21-.019-.015-.   Acrotrichis intermedia (Gillm., 1845)
23-.000-.000-.   Familie STAPHYLINIDAE - Kurzflügler
23-.037-.003-.   Coryphium angusticolle Steph., 1834
23-.041-.001-.   Deleaster dichrous (Grav., 1802)
23-.046-.005-.   Carpelimus opacus (Baudi, 1848)
23-.0481.008-.   Anotylus mutator (Lohse, 1963)
23-.050-.045-.   Bledius tibialis Heer, 1839
23-.054-.001-.   Oxyporus rufus (L., 1758)
23-.055-.018-.   Stenus lustrator Er., 1839
23-.055-.024-.   Stenus providusEr., 1839
23-.055-.044-.   Stenus argus Grav., 1806
23-.055-.047-.   Stenus cautus Er., 1839
23-.055-.079-.   Stenus pallitarsis Steph., 1833
23-.055-.086-.   Stenus nitidiusculus Steph., 1833
23-.060-.010-.   Astenus gracilis (Payk., 1789)
23-.061-.005-.   Rugilus geniculatus (Er., 1839)
23-.062-.008-.   Medon ripicola (Kr., 1854)
23-.063-.005-.   Sunius melanocephalus (F., 1792)
23-.066-.004-.   Scopaeus sulcicollis (Steph., 1833)
23-.068-.014-.   Lathrobium rufipenne Gyll., 1813
23-.068-.017-.   Lathrobium volgense Hochh., 1851
23-.068-.021-.   Lathrobium fulvipenne (Grav., 1806)
23-.068-.023-.   Lathrobium brunnipes (F., 1792)
23-.068-.024-.   Lathrobium fovulum Steph., 1833
23-.068-.027-.   Lathrobium impressum Heer, 1841
23-.068-.030-.   Lathrobium pallidum Nordm., 1837
23-.073-.002-.   Cryptobium collare Rtt., 1884
23-.079-.002-.   Gyrohypnus fracticornis (Müll., 1776)
23-.088-.008-.   Philonthus sparsus Luc., 1849
23-.088-.018-.   Philonthus ebeninus (Grav., 1802)
23-.088-.021-.   Philonthus tenuicornis Rey, 1853
23-.088-.045-.   Philonthus confinis Strand, 1941
23-.088-.068-.   Philonthus parvicornis (Grav., 1802)
23-.090-.006-.   Gabrius astutoides (Strand, 1946)
23-.090-.012-.   Gabrius piliger Muls.Rey, 1876
23-.104-.031-.   Quedius molochinus (Grav., 1806)
23-.104-.042-.   Quedius nigriceps Kr., 1857
23-.104-.045-.   Quedius maurorufus (Grav., 1806)
23-.114-.015-.   Tachyporus pusillus Grav., 1806
23-.123-.001-.   Myllaena dubia (Grav., 1806)
23-.1261.002-.   Holobus apicatus (Er., 1837)
23-.1262.011-.   Cypha seminula (Er., 1839)
23-.130-.017-.   Gyrophaena bihamata Thoms., 1867
23-.1301.001-.   Agaricochara latissima (Steph., 1832)
23-.132-.001-.   Placusa complanata Er., 1839
23-.135-.001-.   Silusa rubiginosa Er., 1837
23-.154-.004-.   Tachyusa coarctata (Er., 1837)
23-.156-.004-.   Gnypeta rubrior Totth., 1939
23-.157-.001-.   Brachyusa concolor (Er., 1839)
23-.166-.017-.   Aloconota longicollis (Muls.Rey, 1852)
23-.174-.001-.   Alaobia scapularis (Sahlb., 1831)
23-.176-.001-.   Dochmonota clancula (Er., 1837)
23-.188-.005-.   Atheta hygrobia (Thoms., 1856)
23-.188-.006-.   Atheta hygrotopora (Kr., 1856)
23-.188-.013-.   Atheta gyllenhalii (Thoms., 1856)
23-.188-.049-.   Atheta corvina (Thoms., 1856)
23-.188-.068-.   Atheta amicula (Steph., 1832)
23-.188-.072-.   Atheta inquinula (Grav., 1802)
23-.188-.091-.   Atheta liliputana (Bris., 1860)
23-.188-.092-.   Atheta boreella Brundin, 1948
23-.188-.153-.   Atheta nigra (Kr., 1856)
23-.188-.176-.   Atheta incognita (Shp., 1869)
23-.188-.186-.   Atheta myrmecobia (Kr., 1856)
23-.188-.188-.   Atheta oblita (Er., 1839)
23-.188-.205-.   Atheta ischnocera (Thoms., 1870)
23-.188-.207-.   Atheta laevana (Muls.Rey, 1852)
23-.188-.211-.   Atheta marcida (Er., 1837)
23-.188-.223-.   Atheta longicornis (Grav., 1802)
23-.1881.003-.   Acrotona pygmaea (Grav., 1802)
23-.1881.008-.   Acrotona parens (Muls.Rey, 1852)
23-.1881.011-.   Acrotona aterrima (Grav., 1802)
23-.1881.013-.   Acrotona parvula (Mannh., 1831)
23-.196-.009-.   Zyras cognatus (Märk., 1842)
23-.198-.001-.   Lomechusa emarginata (Payk., 1789)
23-.204-.005-.   Calodera aethiops (Grav., 1802)
23-.213-.026-.   Meotica capitalis (Muls.Rey, 1873)
23-.215-.001-.   Deubelia picina (Aube, 1850)
23-.223-.002-.   Oxypoda elongatula Aubé, 1850
24-.000-.000-.   Familie PSELAPHIDAE - Palpenkäfer
24-.005-.003-.   Bibloplectus ambiguus (Reichb., 1816)
24-.006-.010-.   Euplectus signatus (Reichb., 1816)
24-.006-.0131.   Euplectus tholini Guillb., 1888
24-.022-.001-.   Reichenbachia juncorum (Leach, 1817)
26-.000-.000-.   Familie LAMPYRIDAE - Leuchtkäfer
26-.002-.001-.   Lamprohiza splendidula (L., 1767)

27-.000-.000-.   Familie CANTHARIDAE - Weichkäfer
27-.002-.030-.   Cantharis figurata Mannh., 1843
27-.005-.001-.   Rhagonycha lutea (Müll., 1764)
27-.008-.002-.   Malthinus seriepunctatus Kiesw., 1851

28-.000-.000-.   Familie DRILIDAE - Schneckenhauskäfer
28-.001-.002-.   Drilus flavescens Ol., 1790

29-.000-.000-.   Familie MALACHIIDAE - Zipfelkäfer
29-.003-.001-.   Hypebaeus flavipes (F., 1787)


31-.000-.000-.   Familie CLERIDAE - Buntkäfer
31-.007-.002-.   Thanasimus rufipes (Brahm, 1797)

34-.000-.000-.   Familie ELATERIDAE - Schnellkäfer
34-.004-.001-.   Procraerus tibialis (Lacord., 1835)
34-.011-.001-.   Betarmon bisbimaculatus (F., 1803)
34-.015-.004-.   Adrastus pallens (F., 1792)
34-.025-.001-.   Prosternon tessellatum (L., 1758)
34-.039-.002-.   Hemicrepidius hirtus (Hbst., 1784)
34-.049-.012-.   Cardiophorus asellus Er., 1840

38-.000-.000-.   Familie BUPRESTIDAE - Prachtkäfer
38-.020-.015-.   Agrilus cyanescens (Ratz., 1837)
38-.023-.002-.   Aphanisticus elongatus Villa, 1835

381.000-.000-.   Familie CLAMBIDAE - Punktkäfer
381.002-.0012.  Clambus lohsei Meybohm, 2004
381.002-.007-.   Clambus armadillo (Degeer, 1774)

421.000-.000-.   Familie ELMIDAE - Klauenkäfer
421.009-.001-.   Macronychus quadrituberculatus Müll., 1806

44-.000-.000-.   Familie HETEROCERIDAE - Sägekäfer
44-.002-.007-.   Heterocerus fusculus Kiesw., 1843

442.000-.000-.   Familie LIMNICHIDAE - Uferpillenkäfer
442.002-.002-.   Limnichus sericeus (Duft, 1825)

45-.000-.000-.   Familie DERMESTIDAE - Speckkäfer
45-.001-.015-.   Dermestes haemorrhoidalis Küst., 1852

50-.000-.000-.   Familie NITIDULIDAE - Glanzkäfer
50-.006-.0031.   Carpophilus marginellus Motsch., 1858
50-.008-.0091.   Meligethes reitteri Schilsky, 1894
50-.008-.0101.   Meligethes matronalis Audis.Spornr., 1990
50-.008-.030-.   Meligethes brunnicornis Sturm, 1845
50-.009-.035-.   Epuraea rufomarginata (Steph., 1830)
50-.017-.001-.   Thalycra fervida (Ol., 1790)
50-.020-.002-.   Cryptarcha undata(Ol., 1790)

52-.000-.000-.   Familie RHIZOPHAGIDAE - Rindenglanzkäfer
52-.001-.005-.   Rhizophagus parallelocollisGyll., 1827

531.000-.000-.   Familie SILVANIDAE - Raubplattkäfer
531.002-.001-.   Airaphilus elongatus (Gyll., 1813)

55-.000-.000-.   Familie CRYPTOPHAGIDAE - Schimmelkäfer
55-.008-.040-.   Cryptophagus lycoperdi (Scop., 1763)
55-.008-.046-.   Cryptophagus schmidti Sturm, 1845
55-.012-.001-.   Caenoscelis subdeplanata Bris., 1882
55-.014-.019-.   Atomaria gutta Newm., 1834
55-.014-.022-.   Atomaria mesomela (Hbst., 1792)
55-.014-.043-.   Atomaria nigriventris Steph., 1830
55-.014-.051-.   Atomaria pulchra Er., 1846
55-.014-.054-.   Atomaria bella Rtt., 1875

56-.000-.000-.   Familie PHALACRIDAE - Glattkäfer
56-.002-.012-.   Olibrus bimaculatus Küst., 1848

58-.000-.000-.   Familie LATHRIDIIDAE - Moderkäfer
58-.004-.016-.   Enicmus atriceps Hansen, 1962
58-.0061.006-.   Stephostethus alternans (Mannh., 1844)
58-.009-.008-.   Melanophthalma fuscipennis Mannerh., 1844

601.000-.000-.   Familie CORYLOPHIDAE - Faulholzkäfer
601.008-.003-.   Orthoperus atomus (Gyll., 1808)
601.008-.005-.   Orthoperus intersitus Bruce, 1951
601.008-.008-.   Orthoperus nigrescens Steph., 1829

62-.000-.000-.   Familie COCCINELLIDAE - Marienkäfer
62-.029-.001-.   Myrrha octodecimguttata (L., 1758)
62-.036-.001-.   Vibidia duodecimguttata (Poda, 1761)

65-.000-.000-.   Familie CISIDAE - Schwammkäfer
65-.006-.003-.   Cis jacquemartii Mell., 1848
65-.006-.009-.   Cis setiger Mell., 1848
65-.006-.0111.   Cis rugulosus Mell., 1848

67-.000-.000-.   Familie BOSTRICHIDAE - Bohrkäfer
67-.009-.001-.   Lichenophanes varius (Ill., 1801)

68-.000-.000-.   Familie ANOBIIDAE - Pochkäfer
68-.007-.012-.   Ernobius mollis (L., 1758)
68-.008-.002-.   Oligomerus brunneus (Ol., 1790)
68-.010-.001-.   Gastrallus immarginatus (Müll., 1821)
68-.010-.002-.   Gastrallus laevigatus (Ol., 1790)
68-.012-.004-.   Anobium nitidum F., 1792
68-.022-.001-.   Dorcatoma flavicornis (F., 1792)

73-.000-.000-.   Familie SCRAPTIIDAE - Seidenkäfer
73-.004-.006-.   Anaspis lurida Steph., 1832
73-.004-.015-.   Anaspis regimbarti Schilsky, 1895

74-.000-.000-.   Familie ADERIDAE - Baummulmkäfer
74-.003-.001-.   Euglenes pygmaeus (Degeer, 1774)
74-.003-.002-.   Euglenes oculatus (Payk.)

75-.000-.000-.   Familie ANTHICIDAE - Halskäfer
75-.001-.004-.   Notoxus trifasciatus Rossi, 1794
75-.0045.002-.   Stricticomus tobias (Mars., 1879)

80-.000-.000-.   Familie MELANDRYIDAE - Düsterkäfer
80-.009-.003-.   Phloiotrya vaudoueri Muls., 1856
80-.012-.001-.   Serropalpus barbatus (Schall., 1783)

83-.000-.000-.   Familie TENEBRIONIDAE - Schwarzkäfer
83-.0211.001-.   Cynaeus angustus (Lec., 1851)

85-.000-.000-.   Familie SCARABAEIDAE - Blatthornkäfer
85-.014-.017-.   Onthophagus fracticornis (Preyssl., 1790)
85-.019-.034-.   Aphodius melanostictus Schm., 1840

87-.000-.000-.   Familie CERAMBYCIDAE - Bockkäfer
87-.004-.001-.   Prionus coriarius (L., 1758)
87-.015-.001-.   Stenocorus meridianus (L., 1758)
87-.0274.002-.   Corymbia fulva (Degeer, 1775)
87-.034-.001-.   Gracilia minuta (F., 1781)
87-.049-.003-.   Ropalopus femoratus (L., 1758)
87-.069-.001-.   Lamia textor (L., 1758)

88-.000-.000-.   Familie CHRYSOMELIDAE - Blattkäfer
88-.016-.006-.   Pachybrachis picus Weise, 1882
88-.017-.048-.   Cryptocephalus flavipes F., 1781
88-.017-.0481.   Cryptocephalus bameuli Duhaldeborde, 1999
88-.023-.029-.   Chrysolina sanguinolenta (L., 1758)
88-.033-.001-.   Plagiodera versicolora (Laich., 1781)
88-.052-.003-.   Altica lythri Aubé, 1843

89-.000-.000-.   Familie BRUCHIDAE - Samenkäfer
89-.002-.003-.   Spermophagus calystegiae Lukj.Ter-min., 1957
89-.003-.005-.   Bruchus rufimanus Boh., 1833
89-.003-.006-.   Bruchus affinis Fröl., 1799
89-.004-.0031.   Bruchidius cisti (F., 1775)

891.000-.000-.   Familie URODONIDAE - Rüsselsamenkäfer
891.001-.001-.   Urodon suturalis (F., 1792)
891.001-.006-.   Urodon rufipes (Ol., 1790)

91-.000-.000-.   Familie SCOLYTIDAE - Borkenkäfer
91-.004-.0011.   Hylastes brunneus Er., 1836
91-.010-.001-.   Polygraphus grandiclava Thoms., 1886
91-.020-.002-.   Crypturgus hispidulus Thoms., 1870
91-.021-.001-.   Lymantor coryli (Perris, 1855)
91-.029-.006-.   Pityophthorus glabratus Eichh., 1879
91-.034-.003-.   Orthotomicus proximus (Eichh., 1867)

925.000-.000-.   Familie APIONIDAE - Spitzmaulrüssler
925.001-.004-.   Omphalapion hookerorum (Kirby, 1808)
925.015-.001-.   Malvapion malvae (F., 1775)
925.021-.004-.   Protapion filirostre (Kirby, 1808)
925.026-.001-.   Pseudostenapion simum (Germ., 1817)
925.030-.001-.   Apion frumentarium L., 1758
925.042-.001-.   Oxystoma subulatum (Kirby, 1808)

93-.000-.000-.   Familie CURCULIONIDAE - Rüsselkäfer
93-.026-.008-.   Trachyphloeus bifoveolatus (Beck, 1817)
93-.027-.012-.   Polydrusus pilosus Gredl., 1866
93-.0271.001-.   Pachyrhinus lethierryi Desbr.,1875
93-.044-.013-.   Sitona sulcifrons (Thunb., 1798)
93-.051-.018-.   Lixus punctiventris Boh., 1836
93-.090-.005-.   Dorytomus tortrix (L., 1761)
93-.090-.020-.   Dorytomus rufatus (Bedel, 1888)
93-.103-.001-.   Lignyodes enucleator (Panz., 1798)
93-.104-.010-.   Tychius squamulatus Gyll., 1836
93-.104-.023-.   Tychius meliloti Steph., 1831
93-.106-.006-.   Anthonomus bituberculatus Thoms., 1868
93-.110-.005-.   Curculio nucum L., 1758
93-.125-.005-.   Hypera rumicis (L., 1758)
93-.125-.025-.   Hypera viciae (Gyll., 1813)
93-.132-.001-.   Gasterocercus depressirostris (F., 1792)
93-.134-.001-.   Cryptorhynchus lapathi (L., 1758)
93-.144-.001-.   Pelenomus comari (Hbst., 1795)
93-.144-.005-.   Pelenomus quadrituberculatus (F., 1787)
93-.157-.005-.   Coeliodes trifasciatus Bach, 1854
93-.163-.026-.   Ceutorhynchus constrictus (Marsh., 1802)
93-.163-.035-.   Ceutorhynchus alliariae Bris., 1860
93-.174-.023-.   Gymnetron thapsicola (Germ., 1821)
93-.178-.001-.   Stereonychus fraxini (Degeer, 1775)
93-.180-.011-.   Rhynchaenus jota (F., 1787)
zuletzt geändert 4.06.2009